Vegan beslenme hakkında merak edilen 7 şey
Tarihi 1900’lü yıllara dayanan “vegan beslenme ritüeli” özellikle son 20 yılda daha da dikkat çekici bir hal aldı. Kısaca hayvan kökenli gıdaları ve diğer hayvansal ürünleri kullanmayı reddetme olarak açıklanabilen veganlık ya da veganizm, her ne kadar birçok kişi tarafından yaşam biçimi olarak benimsenmiş olsa da hala tam olarak nasıl uygulandığı konusunda bilgi sahibi olmayanların sayısı da hayli fazla.
Peki nedir bu veganlık?
Aslında vegan yaşamı benimsemenin birçok farklı yolu var. Ancak yine de tüm veganların ortak bir noktada buluştuğunu söyleyemek mümkün. Et (balık, kabuklu deniz hayvanları ve böcekler dahil), süt ürünleri, yumurta ve bal gibi hayvan ürünlerinden elde edilen tüm yiyeceklerden kaçınmak; hatta hayvanlar üzerinde test edilmiş veya kasıtlı olarak hayvanlara zarar vererek elde edilmiş tüm ürünleri kullanmayı reddetmek gibi... Veganizm sadece statik bir uygulama değil aynı zamanda gelecek için bir vizyon ve amaç olarak da görülüyor. Zira bu ritüeli yakalamış insanlar, hayvanların sömürülmediği ve zulümden kurtulduğu bir gelecek hayali kuruyor. Modern dünyada, hayvan sömürüsü ile elde edilen tüm ürünlerden kaçmak neredeyse imkansızdır. Çünkü hayvansal yan ürünler, otomobillerde, bazı konut malzemelerinde, kitap yapıştırıcılarında hatta mürekkeplerde dahi karşımıza çıkabiliyor. Tüm bunlar göz önüne alındığında yapılacak fazla bir şey yokmuş gibi görünse de günlük hayatımızda değiştireceğimiz bazı alışkanlıklar ve yapacağımız seçimler (vegan diyet yapmak, hayvan sömürüsü ile elde edien kıyafetleri almamak gibi) veganizme destek anlamını taşıyor.
Nereden başlamalıyım?
Siz de hayvanlar hakkında kendinizi sorumlu hissediyor, vegan yaşam biçimini benimsemenin yollarını arıyor ancak kendinizi bu konuda yetersiz hissediyorsanız söyleyeceklerimize kulak vermenizi öneririz. İşte vegan olmadan önce mutlaka bilmeniz gereken 7 şey!
Aileden ve arkadaşlardan gelen olumsuz tepkilerle nasıl başa çıkabilirim?
Yazar ve köşe yazarı Isa Chandra Moskowitz, “Etiniz çok güzel olabilir veya bana öleceğimi söyleyebilirsiniz. Ancak ben kararım konusunda rahatım.” diyor. İnsanlar size aldığınız bu karar sonrasında nezaketsiz davransalar dahi kibarlığınızı koruyun. Onlar için vegan diyete uygun lezzetli yiyecekler hazırlayın ve ikram edin. Lezzetli yiyecekler onların saldırgan tavrını yumuşatmak için etkili olacaktır. Olumsuz tutumlarını ifade eden insanlara karşı empatik olmaya çalışın. Çünkü siz de bir zamanlar onlarla aynı pozisyondaydınız, unutmayın. Yargılayıcı olmayın ya da tartışmayın. Onları elinizden geldiğince bu ritüel hakkında eğitmeye çalışın, bildiklerinizi aktarın.
Yeterli protein aldığımdan nasıl emin olabilirim?
Vegan olduğunuzda insanlar sizi “protein” konusunda eleştirecektir. Ancak protein, etin dışında birçok besinde zaten vardır. Fasulye, mercimek, nohut, soya ürünleri, yer fıstığı yağı, kaju fıstığı ve kabak çekirdeği protein bakımından zengin besinler grubunda yer alır. Elbette proteinden uzaklaşmak belirli sağlık problemlerinin kapısını aralayabilir. Bu noktada beslenme planınızı iyi yaptığınızdan emin olmalısınız ve vegan diyete uygun hangi besinlerden protein alabileceğinizi iyice araştırmalısınız.
Peki ya vitaminler?
Şayet vegan olacaksanız; et, yumurta ve balıkta yaygın olarak bulunan B12 vitaminini yeterli miktarda aldığınızdan emin olmanız önemlidir. Çünkü B12 eksikliğinde bitkin ve zayıf hissetmeniz neredeyse kaçınılmazdır. Bu durumda B12 takviyesi almak için doktorunuzla görüşebilirsiniz.
Veganlık pahalı gibi görünüyor. Bitki bazlı bir diyeti nasıl uygun fiyatlı yapabilirim?
Şayet sınırlı bir bütçeniz varsa, işlenmiş gıdalardan uzak durun. Her ne kadar vegan beslenmenin pahalı olduğu toplumlar arasında yaygınlaşmış olsa da aslen durum biraz farklı. Çünkü bu durum marketlerde satılan vegan ürünler için gerçerlidir. Kısacası pahalı süpermarketlere gidip laboratuvarlarda veya fabrikalarda yapılan ambalajlı ürünleri satın almayacaksınız. Sadece temel gıdalara geri dönüp meyve, sebze, tahıl, fındık ve fasulye alacaksınız. Böylelikle hem paradan tasarruf edeceksiniz hem de inanılmaz derecede sağlıklı olacaksınız!
Diyetimi nasıl çeşitlendirebilirim?
Beslenmeden hayvansal gıdaları çıkarmak fikri, yeni başlayanlar için zorlu bir yolun başlangıç noktası olarak kabul edilir. Ancak vegan diyet uygulayan kimseler, tercihleri doğrultusunda kendilerini leziz bir dünya içerisinde bulabilirler. Onların listesi sanılanın aksine birçok lezzetli yiyecek kobinasyonlarıyla doludur. Vegan diyetler çok çeşitlidir ve her türlü meyve, sebze, fındık, tahıl, tohum, fasulye ve bakliyat ile arası mükemmeldir. Tüm bunlar, asla sıkılmayacağınız sonsuz kombinasyonlara olanak sağlayabilir.
Vegan diyette kilo kontrolü sağlayabilir miyim?
Vegan olmak diyet yaptığınız anlamına gelmez. Şayet bisküvi ya da cips yemekten çok hoşlanıyorsanız, markette çok sayıda vegan cips ve bisküvi bulabilirsiniz. Kısacası beslenmenizden hayvansal ürünleri çıkarmak, kilo kontrolü sağlamanıza direkt olarak yardımcı olmaz. Ancak İyi planlanmış vegan diyetler, her yaştan insanda sağlıklı yaşamı destekler.
Eğer gerçekten et yemeyi arzu ediyorsam ne yapmalıyım?
Et kokuları ve tatlarıyla aranızda oluşan güçlü bağı kırmak elbette zor olacaktır. Ancak günümüzde etin lezzetini, kokusunu hatta dokusunu hissedebileceğiniz bitki bazlı tavuk, köfte, sucuk ya da sosis bulmak çok kolay. Eski günlerdeki gibi kocaman bir hamburger mi hayal ediyorsunuz? O halde vegan köfte ile hazırlanmış olanlarını tercih edebilirsiniz.
Fotoğraf: Getty Images Türkiye
