Wellness sözlüğü: Adaptojenler

Adaptojenler, anksiyete ve duygudurum bozukluklarından, tükenmiş adrenal/kortizol seviyelerine kadar birçok şeye yardımcı olan şifalı bitkilerdir. Özellikle son yıllarda popülaritesini hayli artıran adaptojenler, iyileştirici gücü sayesinde binlerce yıldır alternatif tıpta kendisine yer buluyor. Hem toz hem de kapsül formda bulunabilen adaptojen takviyeleri, çorba ya da smoothie’lere karıştırılarak kullanılabiliyor ve enerji dolu sağlıklı bir yaşam için destekleyici rol üstleniyor. O halde gelin adaptojenlere daha yakından bakalım.

Nedir bu adaptojenler?

Adaptojenler, vücudumuzun stres ile başa çıkmasına yardımcı olan bir grup bitki olarak tanımlanabilir. “Adaptojen” kelimesi, bitkilerin eşsiz iyileştirici işlevlerini vücudun gereksinimine göre “uyarlama” yeteneğinden gelir. Kan basıncını stabilize etmek, kortizol ve adrenal seviyelerini düzenlemek veya kronik stresi gidermek için adaptojen bitkilerden faydalanılabilir. Adaptojenler 3 spesifik kriteri karşılamalıdır;

1. Toksik olmamak, güvenli olmak

2. Sadece bir organ veya sistem için değil, genel bağışıklık sisteminin gücünü artıran geniş faydalara sahip olmak

3. Vücut için denge sağlamak

Fonksiyonel tıp doktoru Will Cole, adaptojenlerin etkisi ile ilgili şöyle diyor; “Vücudunuzun ana stres hormonu “kortizol” çok yüksek ya da çok düşük olduğunda kendinizi stresli ve yorgun hissedersiniz. Adaptojenler stresi azaltmak ve vücucun kaybettiği dengeyi yeniden sağlamak için çalışır.” Her adaptojen, kimin kullandığına bağlı olarak farklı etki gösterebilir. Ancak araştırmalar, tüm adaptojenlerin stresli durumlarda vücudun verdiği tepkiyi kalibre ettiğini söyler. Şayet kendinizi halsiz, uyuşuk veya kaygıya karşı duyarlı hissediyorsanız, diyetinize adaptojenleri ekleyebilirsiniz.

Adaptojen bitkiler nelerdir?

Zerdeçal: Güçlü anti-enflamatuar özelliklere sahip olan zerdeçal, kan şekerinden kolesterole kadar optimum seviyelerin korunmasına yardımcı olur.

Shatavar: Otların kraliçesi olarak bilinen shatavari otu, özellikle kadınlar tarafından doğurganlığı arttırmak veya hormonları dengelemek için kullanılır.

Sea Buckthorn (Yabani İğde): Himalaya Dağları'nda “kutsal meyve” olarak bilinen Sea Buckthorn, omega ve antioksidan bakımından zengindir ve hem cilt sağlığıni iyileştirmede hem de sindirim sistemi düzenlemede yardımcıdır.

Schisandra: Çinliler tarafından “wu wei zi” olarak da adlandırılan schisandra bitkisinin karaciğeri koruduğu, hafızayı güçlendirdiği ve solunum problemlerine yardımcı olduğu söyleniyor.

Reishi Mantarları: Tıbbi mantarlarlar arasında yer alan reishi mantarı, yorgunluk ve solunum şikayetlerine kadar her türlü semptomu hafifletmesiyle ünlüdür.

Moringa: Moringa bitkisi, doğal enerji sağlar ve içeriğindeki vitaminler sayesinde strese karşı direncinizi arttırmaya yardımcı olur. Ayrıca yaşlanma karşıtı etkilerinin de olduğu biliniyor.

Lycium: Wolfberry veya goji berry olarak da bilinen Lycium, hem antioksidan hem de anti-enflamatuar özelliklere sahiptir. Kasları güçlendirebilir, karaciğer ve böbreklerin yanı sıra bağışıklık sistemini desteklemek için de kullanılabilir.

Meyan kökü: Bir başka popüler adaptojen de hem dayanıklılığı artırmaya hem de stresi azaltmaya yardımcı olan meyan köküdür.

Jiaogulan: Genellikle “ölümsüzlük bitkisi” olarak adlandırılan Jiaogulan salatalık ailesi mensubudur. Jiaogulan’ın yaprakları çay yapmak için kullanılır ve Ginseng'e benzer faydaları olduğu düşünülür.

Ginseng: Anti-kanser, anti-yorgunluk ve anti-enflamatuar özelliklere sahip olan Ginseng’in bağışıklık sistemini güçlendirdiği biliniyor.

Guduchi: Guduchi, detoksifikasyon ve gençleştirme etkileri gözlenen, geleneksel bir Hint Ayurveda bitkisidir. Bağışıklık güçlendirme, gripten kornma, gut ve artritin hafifletilme gibi birçok özelliğe sahiptir.

Yabanmersini: İdrar yolu problemlerinin yanı sıra solunum, üreme ve endokrin sistemler için de kullanılan yabanmersini, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini düşürmede de etkili.

Ashwagandha: Ruh halini dengeleyen Ashwagandha bitkisi güçlü bir antioksidandır. Ayrıca beyin fonksiyonlarını geliştirmeye yardım ettiği, kan şekeri seviyelerini düşürdüğü ve kortizolü azalttığı söylenir.

Adaptojenik ne demek?

Adaptojenler hakkında okurken büyük olasılıkla “adaptojenik” kelimesini sıklıkla göreceksiniz. Bu kelimenin ne anlama geldiğini merak ediyorsanız hemen söyleyelim; “Adaptojenik” bitkisel bitkisel tıpta kullanılan adaptojenleri veya adaptojenik maddeleri ifade eder.

Adaptojenlerin yan etkisi var mı?

Herhangi bir bitkide olduğu gibi, bazı adaptojen bitkilerin de alerjik etki gösterme olasılığı vardır. Şayet herhangi bir adaptojen bitkiye alerjiniz varsa, bu durum gastrointestinal sıkıntılarla veya başka yan etkilerle karşılaşmanıza neden olabilir.

Sağlıklı yaşam rutinime adaptojenleri nasıl eklerim?

Adaptojenler birçok üründe bulunabilir ve genellikle çay, toz veya kapsül olarak satılır. Toz formda olanlar sıcak su ile demlenerek içebilir ya da salata sosuna, smoothie’lere ve çorbalara eklenebilir. Tercihinizi kapsül formlu olan adaptojenlerden yana kullanmak isterseniz, içeriğine dikkat etmenizi öneririz. Çünkü bu formdaki bazı adaptojenler, inandığınız kadar doğal olmayabilir.