Dünyayı saran ikonik sanatçı Christo
Christo Jaracheff 13 Haziran 1935’te Bulgaristan’ın Gabrova kentinde doğdu. Sofya Güzel Sanatlar Akademisi’nde resim eğitimi gördü. 1952-1956 yılları arasında Prag’da Burian Tiyatrosu’nda çalıştı. Bir yıl Viyana Güzel Sanatlar Akademisi’ne devam ettikten sonra 1958’de Paris’e gitti. Burada sanat eleştirmeni Pierre Restany’nin kurduğu Nouveaux Realistes (Yeni Gerçekçiler) grubunun üyesi oldu. 1961’de Paris’in Visconti Sokağı’nda mazot bidonlarıyla bir Demir Perde oluşturdu. 1964’de New York’a yerleşerek ABD vatandaşlığına geçti.
Christo paketleme (packaging) sanatının yaratıcısı olarak tanınır. Eşi Jeanne-Claude ile birlikte ürettiği işler, binaları, ağaçları, adaları ve köprüleri giydiren, insan yapımı nesneler ve araziler üzerinde geçici, hafif izler oluşturup sonrasında ortadan kaybolan bir ‘mimarlık’ aslında. Birlikte hayata geçirdikleri eserler, ortak çalışma yaşamları Jeanne-Claude’n ölümüne dek sürmüştür.
Dev Şemsiyeler, Pembe Adalar
1983’te Florida’da ‘Çevrilmiş Adalar’ (Surrounded Islands) adını verdiği işle, 11 ada çevresine, yaklaşık 600 bin metrekarelik pembe renkli yüzer örtü yerleştirmişti. Eşi ile birlikte 1985’te Paris’teki Pont-Neuf ve 1995’te Berlin’deki Reichstag gibi ikonik yapıları kumaşla sararken 2005 yılında uzun uğraşlar sonrası, New York’taki Central Park’ta safran rengindeki kumaşlardan oluşan 7 bin 500 kumaş kapı yerleştirerek 20 yıllık bir projeyi hayata geçirmişlerdi. Christo ‘kapılar’ sergisi için şunları söylemişti: ‘Parkta kapıları dolaşan izleyiciler kendilerini altın rengi bir tünelde yürüyormuş gibi hissedecek. Çevredeki binalardan bakıldığında ise rüzgarla hareket eden kumaşlar, karla kaplı parkın içinde akan altın rengi bir nehre benzeyecek. Kapıların rüzgarla dalgalanan kumaş bölümleri parkın organik yapısını, kumaş perdeyi taşıyan dikdörtgen vinil direkler ise şehrin geometrik silüetini temsil ediyor. Bu sergi Central Park’ın güzelliğiyle yarışmayacak, onun değerine katkıda bulunacak.’
Yıllarca sıra dışı ve tekrarlanamayacak birçok iş yaptılar. 1991’de Japonya ve California’da diktikleri 3 bin 100 tane dev şemsiye bir anda açılmış ve dünyada eşi benzeri görülmemiş bir olay yaşanmıştı. Christo ve Jeanne-Claude nefes kesici bu gösterileri sergi olarak tasarlıyor ve 1-2 hafta içinde kaldırıyordu.
Yüzen iskele
2016 yılında Christo ve Jeanne-Claude’un 1970 yılında tasarladığı Floating Piers enstalasyonu İtalya’daki Iseo Gölü’nde hayata geçirilmişti. Gölün çevresindeki belirli noktaları birbirine bağlayan 100 bin metrekarelik bir alana yüzen küpler yerleştirerek ada ile köyü birbirine bağlamayı amaçlamışlardı. Kentliler bu geçici yüzer yolu kullanarak Sulzano, Monte Isola ve San Paolo adası arasında suyun üzerinde yürüyebiliyordu. 220 bin küpten oluşan, 3 kilometre uzunluğundaki bu modüler iskeleyi her biri 5,5 ton ağırlığındaki 200 çapa yerinde tutuyordu. 3 kilometre uzunluğundaki iskele ve 2,5 kilometrelik yaya yolu 100 bin metrekare kumaşla kaplıydı. Verdiği bir demeçte, ‘Yüzen iskelenin zamana bağlı haldeki karakteri asıl dinamiğini oluşturuyor’ diyen Christo, ‘Bu eser uzun yılların en özel anlarıyla ortaya çıktı diyerek iskelenin gölde kalacağı süreyi hatırlatıp ekliyor: ‘İskeleye 14 ya da 16 günlük bir eser olarak bakmak yerine aynı sürede yapılan bir yolculuk gibi görülmeli.’
Zafer anıtı
Paris’teki Zafer anıtı çalışması yarım kalan Christo yaşasaydı bu son eserini Eylül 2021’de gösterime açacaktı. Sanatçının istekleri doğrultusunda bu işin tamamlanıp belirlenen tarihte açılacağı duyuruldu.
