Zihnin sınırsız potansiyelini keşfetmeye dair &ccedil;ıktığımız yolculukta, farklı pratiklere sahip &uuml;&ccedil; sanat&ccedil;ı Katie Morris, Volker Hermes ve Fabio Viale ile bir araya geliyoruz.

Yarattığı d&uuml;nyalar tuhaf bir şekilde bizimkine benziyor. Tek bir fark var; imkansız olan ne varsa artık alelade bir g&uuml;nden başka bir şey değil. Yapay zeka sanat&ccedil;ısı Katie Morris ile belirsizlikle şekillenen esrarengiz insan deneyimine birlikte bakıyoruz.

Katie Morris

Yapay zeka ile &uuml;retmeye nasıl karar verdin? Geleneksel medyumlarla başladım, heykel, &ccedil;izim, resim&hellip; Ama sanatın teknolojiyle kurduğu ilişki oldum olası ilgimi &ccedil;ekmişti. İlk olarak Photoshop gibi dijital ara&ccedil;larla kendi işlerimi kaynaştırdığım işler yaptım. O noktadan sonra yapay zeka ile &ccedil;alışmak kendi adıma bu doğal seyrin beklendik bir adımıydı.
B&ouml;yle bir ara&ccedil;la &ccedil;alışmak nasıl hissettiriyor? &Ouml;zg&uuml;rleştirici, heyecan verici ve &ouml;nemli. Yeni yeni keşfedilen bir alanda, anda &ccedil;alışıyor olmak beni motive ediyor. Sanki yapmam gereken şeyi yapıyormuşum gibi hissediyorum.
Hangi temaları işliyorsun? &Ccedil;oğu işim insan varlığının abs&uuml;rtl&uuml;ğ&uuml; &uuml;zerine. Biraz kaos ve biraz da s&uuml;rrealizm. Yapay zeka &uuml;retimlerinden bahsedilirken &ldquo;saniyeler i&ccedil;inde&rdquo; profesyonel bir sonuca ulaşıldığına dair yaygın bir inan&ccedil; var. Evet, b&ouml;yle d&uuml;ş&uuml;n&uuml;l&uuml;yor fakat ger&ccedil;eklikle hi&ccedil; &ouml;rt&uuml;şm&uuml;yor. Hala geleneksel pratiklerle &ccedil;alıştığım oluyor ve yapay zeka ile iş &uuml;retmek kesinlikle daha &ccedil;ok vaktimi alıyor. Bu sistemde kelime komutlarıyla &ccedil;alışanlar da var ama ben ve benim gibi pek &ccedil;ok sanat&ccedil;ı &ccedil;alışmalarını bir adım &ouml;teye g&ouml;t&uuml;r&uuml;yor. Ben &ccedil;ektiğim fotoğraflar veya yaptığım &ccedil;izimleri birbirleriyle kaynaştırarak veya metin komutuyla &ccedil;alışıyorsam sonu&ccedil;ları manip&uuml;le edip, yazıcıdan basarak ve kolaj yaparak ilerliyorum. Daha farklı pratikleri de dahil etmek m&uuml;mk&uuml;n. Yani aslında bu iş birka&ccedil; kelime komutundan &ccedil;ok daha fazlası.

Ne &ouml;l&ccedil;&uuml;de sınırsız bu teknoloji? Şu anda limitleri olduğunu s&ouml;yleyebilirim. Ben yapay zeka ile &ccedil;alışmaya 2021 yılında başladım ve o zaman yapamadığım ama şu an yapabildiğim &ccedil;ok fazla şey var. Yakın gelecekte limitsiz bir araca d&ouml;n&uuml;şmesi &ccedil;ok olası. Ne olursa olsun, boş bir levha olduğu aşikar. Hen&uuml;z b&uuml;y&uuml;k oranda keşfedilmemiş sonsuz olasılığı i&ccedil;inde barındırıyor.
Okuduğun, dinlediğin, bakmaktan keyif aldığın şeyin yapay zeka &uuml;retimi olduğunu &ouml;ğrenmek g&ouml;z&uuml;nde o şeyin değerini d&uuml;ş&uuml;r&uuml;r m&uuml;? Bunu bu aralar &ccedil;ok sık d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Sanıyorum bu mantığı anlamakta zorlanıyorum &ccedil;&uuml;nk&uuml; kullanılan aracın beni bir sanat eserinden mahrum bırakması fikri tuhaf geliyor. Bazı insanların neden b&ouml;yle d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; anlayabiliyorum. Elle &ccedil;izilmiş, boyanmış bir esere daha &ccedil;ok değer bi&ccedil;iyorlar &ccedil;&uuml;nk&uuml; emeğin tuvalde nasıl canlandığını g&ouml;rebiliyorlar. Yapay zekada emeği g&ouml;zlemlemek o kadar kolay olmuyor. Instagram&rsquo;da bu gibi durumlara sık denk geliyorum. &ldquo;Yapay zeka olduğunu &ouml;ğrenene kadar harika olduklarını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yordum&rdquo; diyenleri kişisel olarak &ccedil;ok anladığımı s&ouml;ylemem. Fakat zamanla fikirlerin değişeceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum.
&Uuml;zerinde &ccedil;alıştığın son koleksiyonu da konuşalım isterim. İsmi Birdwatcher; bu seri insan varlığının karmaşıklığını yapay zekanın &ccedil;arpık perspektifinden araştırıyor. Başlık, hayat g&ouml;zlemcisi olmak &uuml;zerine bir metafor aslında. Hikayelerimizi, duygularımızı ve deneyimlerimizi anlıyor; bunları yeniden inşa edip deşifre ediyor.

G&ouml;sterişli fırfırlar, ağır ve zarif kumaşlar, korseler, kurdeleler&hellip; Her bir detay g&ouml;rkem ve kibri tuvale taşıyor. Peki d&uuml;şesler, markizler ve se&ccedil;kinlerin klasik portrelerini bu bağlamdan &ccedil;ıkarıp, manip&uuml;le edilen elementlerle &ouml;znenin &uuml;nvanını sorgulayabilir miyiz? Sanat&ccedil;ı Volker Hermes anlatıyor.

Volker Hermes

Sohbetimize başlamadan &ouml;nce biraz seni tanıyalım... Kendimi bildim bileli tarihle g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir bağım var. O kadar ki, bir ara arkeolog olmak istediğimi hatırlıyorum. Gen&ccedil;lik yıllarımda y&ouml;n&uuml;m&uuml; sanata &ccedil;evirdim ve D&uuml;sseldorf&rsquo;ta G&uuml;zel Sanatlar Akademisi&rsquo;nde resim eğitimi aldım. &Uuml;rettik&ccedil;e tarihe duyduğum ilginin y&uuml;zeye &ccedil;ıktığını fark ettim. Eski ustalarla bağımı koparmak istemedim. Ama bug&uuml;n, g&ouml;z&uuml;m&uuml;z&uuml;n, toplumların tarihi eserlere baktığında ne g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; merak ediyordum. &Ccedil;ok ge&ccedil;meden izleyici olarak neredeyse tamamen y&uuml;ze odaklandığımızı anladım. Portreyi &ccedil;evreleyen ayrıntılar artık bizimle konuşmuyor. Pandemi ile birlikte &ccedil;alışmalarım Instagram&rsquo;da sık&ccedil;a paylaşılır oldu, &ccedil;&uuml;nk&uuml; maskelerle uğraşıyordum. İnsanlar işlerin maskelerden &ccedil;ok daha fazlası olduğunu fark etti -mesele tarihi ve sanatı bağlamsallaştırmakla ilgiliydi.
G&ouml;zler g&ouml;rmenin &ccedil;ok &ouml;tesinde, karşımızdakiyle bağ kurmaya olanak verir. Sen işlerinde g&ouml;zlere erişimi kısıtlayarak, subjenin giyimi, duruşu ve onlarca farklı detayına dikkat &ccedil;ekiyorsun. G&ouml;zlere erişimi engellediğimde tabula rasa benzeri bir şeye ulaşıyorum. Bu da &ccedil;alışmalara yeni bir bakış a&ccedil;ısı sunuyor. Irk, cinsiyet, k&uuml;lt&uuml;r &ccedil;eşitliliği, eşit haklar, moda kodlarını okumak gibi g&uuml;ncel tartışmalara dikkat &ccedil;ekiyorum. 18. y&uuml;zyıldaki mask&uuml;lenlik kodları g&uuml;n&uuml;m&uuml;zden epey farklıydı. Orijinal portrelere baktığınızda mask&uuml;lenliğin nasıl tasvir edildiğini g&ouml;r&uuml;yorsunuz. Gururlu duruş, delici g&ouml;zler&hellip; &Ccedil;ok belirgin olmasa da iktidarda olmanın nasıl resmedildiğini g&ouml;r&uuml;yorsunuz. Kadınlarda ise karakterlerinden &ccedil;ok, g&uuml;zellikleri &ouml;n plana &ccedil;ıkıyor. Yaptığım modifikasyonlar sayesinde bu portrelerde saklı olan t&uuml;m bu farklı kodları g&ouml;rebilir ve onunla tamamen yeni bir şekilde etkileşirsiniz.

Tuvaller, elle tutulsun ya da tutulmasın, boş bir levha olmalarıyla bilinirler. Hakiki bir tuval, &uuml;zerinde yapılan değişimleri kendinde saklı tutar; dijital tuvalin levhası daha tertiplidir. Bu deneyimleyen insan adına ne s&ouml;yler? İnsanların dijital şeyleri kınadığı muhafazakar bir resim ge&ccedil;mişinden geliyorum. Bug&uuml;n ise i&ccedil;inde yaşıyoruz. G&uuml;n&uuml;n sonunda insanların akıllı olduğunu yeniden g&ouml;rm&uuml;ş olduk. Anlıyorlar. S&uuml;rekli telefonlarına bakıyor olabilirler ama bir dosyanın, duvarda asılı bir tablodan farklı bir şey olduğunu anlıyorlar. M&uuml;zeler insanlarla dolu &ccedil;&uuml;nk&uuml; onlar bu hakiki deneyimi istiyorlar. Bazıları dijital d&uuml;nyanın bir şeylerin yerini aldığını d&uuml;ş&uuml;nebilir ama aslında bize &uuml;zerine koyabileceğimiz bir şey verdi. Bunu umut verici bir işaret olarak yorumluyorum. Ger&ccedil;ek yaşam deneyimini istemeye devam edeceğiz. Bu bizim i&ccedil;imizde.
Eserlerin g&ouml;rsel bir bilmece gibi. Yeniden hayal ettiğin bir resim, paralel bir zaman t&uuml;neli yaratıyor ve &ccedil;er&ccedil;evenin i&ccedil;inde sırrı &ccedil;&ouml;z&uuml;lmeyi bekleyen, halinden memnun birisi oturuyor. Her arka plan ve izleme deneyimi benzersizdir, dolayısıyla bu portreler her izleyiciyle farklı şekillerde diyaloğa giriyor. &Ccedil;alışmalarımla ilgili aldığım yorumlar ve şahitlik ettiğim konuşmalar &ccedil;ok ilgin&ccedil; olabiliyor. Hi&ccedil; d&uuml;ş&uuml;nmediğim bir şey duyuyorum ve evet, s&ouml;ylediği şey doğru olabilir diyorum. İ&ccedil;inde saklı bir şeyler var ve herkes bilmeceyi farklı şekilde &ccedil;&ouml;z&uuml;yor.

Fabio Viale&rsquo;nin tuvali heykelleri, binlerce yıldır ge&ccedil;ici olarak var olmuş şeyleri, mermer ile asil ve nispeten ebedi bir forma b&uuml;r&uuml;nd&uuml;r&uuml;yor. Viale&rsquo;nin heykelleriyle gelenek ve yeniliğin heyecan uyandıran ilişkisine tanıklık ediyoruz.

Fabio Viale

İşlerin kağıda, deriye hatta kau&ccedil;uğa benziyor ama aslında farklı dokuları mermerde m&uuml;kemmelleştiriyorsun. Mermer nasıl nihai boş sayfan haline geldi? Her şey &ccedil;ok hızlı gelişti diyebilirim. Lisedeyken sanat profes&ouml;r&uuml;m ellerimde bir şeyi fark etti; daha &ouml;nce hi&ccedil; yapmamış olsam da kili şekillendirebiliyordum. Bir g&uuml;n beni koyu renk bir taşın &ouml;n&uuml;ne getirdi ve ş&ouml;yle dedi: &ldquo;Fabio, şimdi bu k&uuml;&ccedil;&uuml;k mermer blok &uuml;zerinde &ccedil;alış.&rdquo; &Ccedil;eki&ccedil; ve keskiyi elime aldım, ilk vuruşumda mermerde beyaz parlak bir par&ccedil;anın belirdiğini g&ouml;rd&uuml;m. O an mermerle &ccedil;alışmaya karar verdim.
Seni antik heykelleri &ccedil;ağdaş bir bağlamda yeniden yaratmaya iten şey neydi? &Ccedil;ifte bir kimliğe hayat veriyorum aslında: Antik sanattan ilham alan başyapıtlara d&ouml;vme yapmak, onlara yeni bir hayat vermek ve aynı zamanda kolektif bir hayal g&uuml;c&uuml; yaratmak anlamına geliyor. Antik heykellerin yaşamını değiştirmek, evrensel g&uuml;zelliğe doğru ge&ccedil;ici bir k&ouml;pr&uuml; kuruyor.
İlk bakışta mermer, d&ouml;vme ill&uuml;zyonu vermek i&ccedil;in boyanmış gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor ama aslında mermere d&ouml;vme yapıyorsun... Tanınmış restorat&ouml;rler ve kimya merkezleriyle yaptığım iş birlikleri sonrası &ccedil;eşitli teknikler kullandım. Temelde s&uuml;re&ccedil;, cilde d&ouml;vme yapmakla benzeşiyor. Pigment mermer y&uuml;zeyin ilk milimetresine n&uuml;fuz ediyor ve taşın g&ouml;zeneklerini dolduruyor.
Yaşam hem ge&ccedil;ici hem sonsuz ama sen &uuml;retimlerinle yaşama izini bırakıyor ve tarihin dokusunu esnetiyorsun. Amacım taşın bi&ccedil;imsel niteliklerini, hayal g&uuml;c&uuml;n&uuml;n kavramsal ve fig&uuml;ratif nitelikleri ile tek bir noktada buluşturmak ve bu nitelikleri kutlamak. Değeri, cazibe ve zevk, s&uuml;rpriz ve merak, &ccedil;ağrışım ve gizleme gibi birbirini tamamlayan ilişkiselliklerden geliyor.

2020&rsquo;de heykellerin Toskana Pietrasanta&rsquo;da tarihin huzurunda sergilendi. Bu bir aradalık, hem değişime hem de yaşamın devam ettiğine dair enteresan bir alan a&ccedil;tı. Sergiyle birlikte Pietrasanta&rsquo;da ilgin&ccedil; bir mekanizma sahnelendi. Bir zamanlar kiliselerde, Hristiyanlığın zaferini simgelemek i&ccedil;in ha&ccedil;ları tasvir eden resimler ve harap olmuş Pagan heykeller vardı. İki &ouml;nemli kilisenin bulunduğu bu meydanda, herkesin Pagan heykellerimle arka plandaki kiliseyi birlikte fotoğrafladığını g&ouml;rmek &ccedil;ok ilgin&ccedil;ti. Zamanın aynasında tarihi seyretmek gibi.
Son yıllarda Galleria Poggiali ile g&uuml;&ccedil;l&uuml; iş birlikleri ger&ccedil;ekleştiriyorsun. İş birlikleri sanatına bakışını nasıl değiştiriyor? Bir heykeltıraşın hayatı ıssızdır. Aylarca tek başına st&uuml;dyoda &ccedil;alışırsın; zamanın &ccedil;oğu b&uuml;y&uuml;k bir yalnızlık i&ccedil;inde ge&ccedil;er. Bu anlamda iş birliklerini ger&ccedil;ekten &ccedil;ok seviyorum. Sanatsal ve profesyonel konuların &ouml;tesinde, insani d&uuml;zeydeki alışverişlerin kişiye kendini zenginleştirme olanağı verdiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum.
Beklentilerden uzak bir şekilde var olabilmek&hellip; Yalnızlığın faydası b&ouml;yle bir şey olsa gerek. Sen nasıl değerlendiyorsun bu tek başınalığın meyvesini? G&uuml;zellikle uğraşmak şifa verir. G&uuml;zelliği araştırmaksa floranın verdiği zevke benzer; keyif verir. G&uuml;zelliği inşa ederken doğru bir şey yaptığınızın farkına varırsınız. 
*L'Officiel Hommes 2023 Sonbahar sayısında yayınlanmıştır.

Yeni bir tuval

Tags

Tavsiye edilen içerikler

LIFESTYLE

#LOffLoveBook: Mayıs ayının öne çıkan kitapları

MODA

2024 Cannes Film Festivali 1. Gün: Öne çıkan kırmızı halı görünümleri

SANAT

Ayten Gökçer hayatını kaybetti

MODA

Yakın markaj: Marc Jacobs'un moda dünyasına bıraktığı 40 yıllık miras

MODA

GAP x L'Officiel

HOMMES

Rahat ve özgür: Burak Deniz

WEDDING

Geçmişten günümüze ünlü isimlerin giydiği 11 gelinlik

LIFESTYLE

Pınar Deniz ile Cannes yolculuğu